Total kalça protezi, şiddetli osteoartritli veya kalça ekleminde hasar olan hastalarda hasarlı eklemi değiştirmek için yapılan ameliyattır. Bu ameliyatın yaklaşık 70 yıllık bir geçmişi var. Etkili cerrahi teknikler ve malzeme geliştirmeleri sayesinde teknoloji modern haline ulaşmıştır.

Kalça Protezi Kimlere Uygulanabilir?

Ağırlıklı olarak orta yaştan sonra yapılan bir ameliyattır. Peki, “Kalça protezi ameliyatı için ortalama yaş kaçtır?” Bu ameliyat için herhangi bir üst sınır yoktur. Endikasyonuna göre kemik gelişimini tamamlamış veya tamamlamak üzere olan herkese uygulanabilir. Özellikle gelişimsel kalça displazisi denilen kalça çıkığında 20-40 yaş arası gençlerde kesin çözüm sunar. Çok iyi sonuçları olan bir ağrı ve topallama azaltma ameliyatıdır.

Kalça Protez Ameliyatı Sonrası Oluşabilecek Komplikasyonlar Nelerdir?

Total kalça protezi ameliyatı sonrası komplikasyon oranı oldukça düşüktür. En sık görülen komplikasyon damarlarda oluşan pıhtının bacaktaki kan akışını yavaşlatmasıdır. Bunu önlemek için cerrahi müdahale sonrasında kanı sulandıracak ilaçlarla koruyucu tedavi devreye girer. Bu önleyici tedavi gerekirse 20 güne kadar uzatılabilir. Ameliyat sonrası erken dönemde yürüyüşlere başlamak ve hareketsizlikten kaçınmak bu riskin oluşma olasılığını önemli ölçüde azaltacaktır. Ayrıca bu aşamada kompresyon çorapları kullanılması hastanın yararına olabilir. Merak ettiğiniz şey, “Kalça protezinden sonra ne kadar süre varis çorabı giymeniz gerekiyor?” doktorunuza danışmalısınız. Çünkü hastadan hastaya değişir.

En İyi Kalça İmplantları Nelerdir?

Üç tip kalça protezi vardır: plastik, metal-metal ve seramik-seramik. İlk tasarımlar veya ilk uygulamalar metal ve plastik üzerinedir. Metal ve plastikten elde edilen sonuçlar 10 yıl 12 yıl gibi kısa bir sürede başarısız olunca yeni tasarımlar üzerinde çalışıldı.

Bunu daha az aşınma ile metal-metal kalça protezleri takip etmektedir. Metal-metal yüzeyler bir dönem yoğun olarak kullanılmıştır. Bugün hala seçilmiş vakalarda kullanılmaktadır. Ancak metal-metalin de kendine göre sorunları var.

“En yeni kalça protezi türü nedir?” sorunun cevabı seramik-seramik protezlerdir. Seramik-seramik protezler de son 15 yıldır yoğun olarak kullanılmaktadır. Özellikle genç hasta yaş grubunda tercih edilen ve her iki yüzeyi de seramik olan protezler yaklaşık 30 yıldır günümüze kadar yapılan çalışmalarda başarılı sonuçlar vermiştir.

Total Kalça Protezi Sonrasında Ne Beklemeliyim?

Yazımızın bu bölümünde “Kalça protezi sonrası koşabilir misiniz?”, “Kalça protezi sonrası yükseltilmiş klozet kapağına ihtiyacım var mı?” ve “Kalça protezinden sonra merdiven çıkabilir misin?” gibi sorularınıza cevap bulabilirsiniz.

Kalça protezi ameliyatından sonra hastaların büyük çoğunluğunda kalça ağrısı tamamen geçer, merdiven inip çıkma gibi günlük yaşam aktivitelerinde belirgin bir düzelme sağlanır. 2-3 cm arasındaki bacak kısalıkları giderilebilir.

Protez sonrası koşma, zıplama, ağır işler gibi aktiviteler yapmanız uygun değildir. Bunlar protezin erken aşınmasına yol açacaktır. Özellikle protez sonrası ilk altı ayda alçak sandalyelerde oturmak ve bacak bacak üstüne atmak uygun değildir. Ömrünün sonuna kadar yer sofrasında ve Türk usulü tuvalette oturmasan daha iyi olur. Bu tür aşırı hareketler kalça ekleminin yerinden çıkmasına ve tekrarlayan ameliyatlara neden olabilir. Namaz kılıyorsan sandalyede oturarak kılmalısın.

“Kalça protezinden sonra ne zaman araba kullanabilirim?” Ameliyattan 6-8 hafta sonra araç kullanabilirsiniz ancak sürücü koltuğu yüksek olmalı ve kalça eklemi aşırı derecede bükülmemelidir. Doktorunuz size bu konuda bilgi verecektir.

“Kalça protezinden sonra sırtüstü uyumak zorunda mısınız?” Bu sorunun cevabı hayır. Ancak altı hafta yattığınızda bacaklarınızın arasına bir yastık koymanız yardımcı olacaktır. Bu kısıtlamalardan bazıları, yeni tasarımlara ve büyük kafalara sahip kalça protezleri için geçerli olmayabilir.

Protez ameliyatından altı hafta sonra yüzme, golf, yürüyüş, kondisyon bisikleti gibi sporları yapabilirsiniz. “Kalça protezinden sonra ne yapamazsınız?” sorusuna gelecek olursak tenis, futbol, basketbol gibi sporlar uygun değil.

Ayrıca kalça protezi ameliyatı sonrasında şu detaylara dikkat etmekte fayda var:

• En az iki ay bacak bacak üstüne atmamaya özen gösterin.

• Otururken öne eğilmeyin ve yerden herhangi bir şey almaya çalışmayın.

• Dizlerinizi kalça seviyesinden yukarı kaldırmamaya çalışın.

• Mümkünse alaturka tuvalet kullanmayın.

• Otururken ve ayakta dururken fazla öne eğilmemeye çalışın.

Kalça İmplantları Ne Kadar Dayanır?

Total kalça protezini oluşturan parçalar hareket sırasında oluşan sürtünmeden dolayı zamanla aşınır. Protezler takıldığı kemikten, aşınma ile görülemeyecek kadar küçük olan metal ve plastik parçalara vücudun verdiği tepki ile ayrılır. Bu da ağrılı protez gevşemesine yol açar. Uygun cerrahi teknikler kullanılarak yapılan kalça protezlerinin ve modern protez tasarımlarının ömrü artık 15-20 yıla kadar uzamıştır.

Yeni geliştirilen seramik ve metal arayüzlü kalça protezlerinde bu sürenin daha uzun olması beklenmektedir. Fazla kilo ve tekrarlayan yorucu aktiviteler aşınmayı artıracak ve protezin ömrünü kısaltacaktır. Gevşek protezler çoğu hastada ikinci bir ameliyatla çıkarılıp yerine kalça protezi konulabilir ancak ikinci ameliyat daha karmaşıktır, daha büyük protezlerin kullanılmasını gerektirir ve ikinci protezin ömrü birincisi kadar uzun değildir.