Kemik metastazı vücuttaki herhangi bir organda meydana gelen çeşitli kompleks kanser mekanizmalarının kemiğe yerleşerek kanserli bir kitle oluşturmasıdır.
Kanser, kemikler de dahil olmak üzere vücudun bir kısmından (birincil bölge) diğerine yayılabilir. Göğüs, akciğer, prostat ve böbrek gibi çeşitli kanserler daha çok kemiklere yayılır. Kemikler ayrıca kemiklerde başlayan, multipl miyelom gibi kemiklerin çok sayıda bölgesine yayılabilen kanserlerden de etkilenir.
Kemiğe yayılan kanser hücreleri, genellikle kemik kalitesini koruyan iki hücre tipi olan osteoklastlar ve osteoblastların aktivitesi arasındaki dengeyi bozar. İşlevsiz osteoklastlar veya osteoblastlar kemik zayıflığına veya aşırı üretime neden olabilir.
Hangi Kanserler En Sık Kemiğe Metastaz Yapar?
Kanser, kemikler de dahil olmak üzere vücudun bir kısmından (birincil bölge) diğerine yayılabilir. Kemikler ayrıca kemiklerde başlayan ve kemiklerin çeşitli bölgelerine yayılabilen multipl miyelom gibi kanserlerden de etkilenir.
Her kanserin kemiğe metastaz yapma potansiyeli vardır. Ancak en sık görülen meme ve prostat kanseri kemiğe metastaz yapar. Daha az sıklıkla akciğer, tiroid, mesane, böbrek ve kolorektal kanserler kemiğe metastaz yapabilen kanserler arasındadır.
Kemik Metastazı İşaret ve Belirtileri
Kemik metastazlarını erken teşhis etmek ve tedavi etmek, sorunları önlemeye veya etkilerini azaltmaya yardımcı olabilir.
Kemik Ağrısı
Kemik ağrısı genellikle kemiğe yayılmış kanserin ilk belirtisidir. Ağrı ilk başta gelip gidebilir. Geceleri daha kötü olma eğilimindedir ve hareketle daha iyi olabilir. Daha sonra sabit hale gelebilir ve aktivite sırasında kötüleşebilir. Kemik o kadar zayıf olabilir ki kırılabilir. Kemik metastazı erken fark edilirse bu genellikle önlenebilir.
Kemik Kırıkları
Kırıklar düşme veya yaralanma ile meydana gelebilir, ancak zayıf bir kemik günlük aktiviteler sırasında da kırılabilir. Bu kopmalar genellikle ani, şiddetli ağrıya neden olur. Kırıklar en sık kol ve bacakların uzun kemikleri ile omurga kemiklerinde görülür. Örneğin, sırtın ortasındaki ani bir ağrı, omurgadaki bir kemiğin kırılması anlamına gelebilir.
Omurilik Sıkıştırma
Omurgada büyüyen kanser omuriliğe baskı yapabilir. Omurilik sıkışmasının en erken belirtilerinden biri sırt veya boyun ağrısıdır.
Omurilik sıkışması hemen tedavi edilmezse kişi felç olabilir. Bu genellikle bacakları etkiler (böylece kişi yürüyemez), ancak tümör boyundaki omuriliğe baskı yapıyorsa kollar ve bacaklar etkilenebilir.
Omurilik sıkışması farklı şekillerde gerçekleşebilir:
- Sırt ağrısı (bazen bir veya iki bacağa inen ağrıyla birlikte)
- Bacaklarda veya karında uyuşma
- Bacak zayıflığı veya bacaklarınızı hareket ettirmede zorluk
- İdrar veya dışkı kontrolünün kaybı (idrar kaçırma) veya idrar yapma sorunları
- Bu tür belirtiler fark edilirse hemen tıbbi yardım alın.
Yüksek Kan Kalsiyum Seviyeleri
Kanser kemiklere yayıldığında, kemiklerden çok fazla kalsiyum kan dolaşımına karışabilir. Buna hiperkalsemi denir.
Yüksek kan kalsiyum seviyeleri aşağıdaki gibi sorunlara neden olabilir:
- Kabızlık
- Sık idrara çıkma
- Halsiz veya uykulu hissetmek
- Sürekli susuzluk hissetmek ve bol sıvı tüketmek
- Kas Güçsüzlüğü
- Kas ve eklem ağrısı
- Bilinç bulanıklığı, kafa karışıklığı
- Koma
- Böbrek yetmezliği.
Kemik Metastazı Sık Görülür mü?
Kemik metastazı yaygın bir sorundur. Bazı araştırmalara göre en sık metastaz yapılan bölge iken bazı araştırmalara göre akciğer ve karaciğer metastazlarından sonra üçüncü en sık metastaz yapılan bölgedir. Otopsi çalışmalarında meme ve prostat kanserli hastaların %70’inde, akciğer, tiroid ve böbrek kanserli hastaların %35-42’sinde kemik metastazı olduğu saptanmıştır. Ayrıca yeni tedavilerle sağ kalımın artması nedeniyle kemik metastazı insidansı da artmaktadır.
Kemik Metastazları En Çok Hangi Kemiklerde Görülür? Bunun Bir Nedeni Var mı?
Kemik metastazları her kemikte görülebilse de en sık omurga, pelvis ve kalçaya yakın uyluk kemiklerinde görülür. Kemik metastazlarının bu bölgelerde sık görülmesinin başlıca sebepleri kemik iliğinin daha aktif olduğu bölgeler ve omurga çevresindeki yaygın venöz ağlardır.
Kemik Metastazlarının Tedavisi
Bisfosfonatlar: Bisfosfonatlar, metastazların neden olduğu kemik hasarını tedavi etmek için kullanılan ilaçlardır.
Radyasyon Tedavisi: Radyasyon, ağrının giderilmesini ve kemik metastazı alanındaki tümör hücrelerinin büyümesinin kontrolünü sağlar. Kırıkları önlemek için veya omurilik sıkışması için bir tedavi olarak kullanılabilir.
Cerrahi: Kemik metastazı için cerrahi tedavi, bir kırığı önlemek veya tedavi etmek için yapılır. Tedavinin bir parçası olarak, tümör genellikle çıkarılır ve yırtılmayı önlemek için kemik stabilize edilir. Metal çubuklar, plakalar, vidalar, teller, çiviler veya pimler, metastaz nedeniyle hasar görmüş kemiği güçlendirmek veya yeniden yapılandırmak için cerrahi olarak yerleştirilir.
Diğer: Kemik metastazı ve semptomlarına yönelik tedaviler, ağrıyı kontrol altına almak için fizik tedavi ve ilaçlı ve ilaçsız yaklaşımları içerir.
Kemik metastazlarını tedavi etmenin en iyi yolu, birincil kanseri etkili bir şekilde tedavi etmektir. Kanser tedavisine ek olarak, kemik metastazları için çeşitli tedavi seçenekleri vardır. Bunlara kemoterapi, hormon terapileri, hedefe yönelik terapiler ve immünoterapiler dahildir.