Karaciğer, ilaç metabolizması, yabancı ve toksik maddelerin kandan uzaklaştırılması ve birçok temel protein ve enzimin sentezlenmesi gibi birçok kritik işlevi yerine getirir. Ayrıca karaciğer vücutta büyük bir kısmı alındıktan sonra kendini yenileyebilen tek organdır. Vücutta bir fabrika gibi çalışan karaciğerin yarısından fazlası, karaciğer fonksiyonlarında bozulma veya başka ciddi bir hasar olmaksızın organ nakli için donörden alınabilir.
Kronik karaciğer yetmezliği yaşamı tehdit eden temel bir sağlık sorunu olduğundan, karaciğer replasmanı tek seçenektir. Canlıdan veya kadavradan alınan karaciğer parçası kişiye takılır ve hasta sağlıklı bir hayata kavuşabilir. Ancak deneyimli bir ekibin bu işlemi tam donanımlı bir hastanede yapması gerekmektedir. Bu konuda Türkiye’deki hastaneleri gönül rahatlığı ile tercih edebilirsiniz.
Karaciğer Nakli Hakkında Merak Edilenler
Karaciğer yetmezliği hızla gelişebilir veya uzun bir süreci içerebilir. Birkaç hafta içinde aniden ortaya çıkan karaciğer yetmezliği akut karaciğer yetmezliğidir. Akut karaciğer yetmezliği, genellikle bazı ilaçlardan kaynaklanan komplikasyonlardan kaynaklanan nadir bir durumdur. Karaciğer nakli, akut karaciğer yetmezliği için bir çözüm olsa da esas olarak kronik karaciğer yetmezliğini tedavi etmek için kullanılır.
Akutun aksine, kronik karaciğer yetmezliği yavaş yavaş aylar veya yıllar içinde ortaya çıkar. Kronik karaciğer yetmezliğinin kaynağı birkaç koşuldan kaynaklanmaktadır. Kronik karaciğer yetmezliğinin en yaygın nedeni karaciğerin skarlaşmasıdır (siroz). Siroz meydana geldiğinde, skar dokusu sağlıklı karaciğer dokusunun yerini alır ve karaciğerin düzgün işlevini bozar.
Karaciğer yetmezliğine ve dolayısıyla karaciğer nakline yol açan sirozun yaygın nedenleri şunlardır:
Hepatit B ve C hastalığı
Aşırı alkol tüketimi nedeniyle karaciğer hasarına neden olan karaciğer hastalığı
Karaciğerde yağ birikmesine, iltihaplanmaya veya karaciğer hücre hasarına neden olan bozukluklar
Hemokromatozis ve Wilson hastalığı
Safra kanallarını etkileyen hastalıklar (primer biliyer siroz, primer sklerozan kolanjit ve biliyer atrezi)
Biliyer atrezi, özellikle çocuklarda karaciğer transplantasyonunun en iyi bilinen nedenidir.
Karaciğer Naklinin Riskleri Nelerdir?
Safra kanalından sızıntılar
Safra kanalları daralmaya başlar
Kanama ve kan pıhtıları
Enfeksiyonlar
Donörün karaciğerinin reddi
Zihinsel karışıklık yaşamak
Vericinin karaciğerinin reddini engelleyen ilaçların yan etkileri (kemiklerde incelme, diyabet, ishal, baş ağrısı, yüksek tansiyon ve kolesterol)
Karaciğer Nakli Nasıl Yapılır?
Ölen bir donörün karaciğerini alabileceğiniz size bildirilirse, derhal hastaneye gelmeniz istenecektir. Ameliyat için yeterince sağlıklı olduğunuzdan emin olmak için bir dizi muayeneden geçeceksiniz.
Karaciğer nakli ameliyatı genel anestezi kullanılarak yapılır, bu nedenle işlem sırasında size anestezi uygulanacaktır. Nakil cerrahı karaciğerinize ulaşmak için karnınızda uzun bir kesi yapar. Kesiğinizin yeri ve boyutu, cerrahın yaklaşımına ve anatomisine bağlıdır.
Cerrah hastalıklı karaciğeri çıkarır ve yeni karaciğeri vücudunuza yerleştirir. Daha sonra kan damarlarınızı ve safra kanallarınızı donörün karaciğerine bağlar. Durumunuza bağlı olarak, ameliyat 12 saate kadar sürebilir. Yeni karaciğeriniz yerine oturduğunda, cerrah kesiyi kapatmak için dikişler kullanır. Daha sonra iyileşmeye başlamak için yoğun bakım ünitesine nakledileceksiniz.
Canlı bir donörden karaciğer alıyorsanız, ameliyatınız planlanır. Cerrah önce donörü ameliyat eder ve karaciğerin nakil için ayrılan kısmını çıkarır. Daha sonra cerrah hastalıklı karaciğeri vücudunuzdan alır ve bağışlanan karaciğeri vücudunuza yerleştirir. Daha sonra kan damarlarınızı ve safra kanallarınızı yeni karaciğere bağlar.
Vücudunuzdaki nakledilen karaciğer kısmı ve donörün vücudunda kalan kısım hızla yenilenir ve birkaç hafta içinde ortalama hacmine ulaşır.
Karaciğer Nakli Sonrası Süreç
Muhtemelen birkaç gün yoğun bakımda kalacaksınız. Doktorlar ve hemşireler, komplikasyon belirtilerini izlemek için sizi kontrol altında tutar. Ayrıca, yeni karaciğerin düzgün çalıştığına dair işaretler için karaciğer fonksiyonunuzu da sıklıkla test ederler.
Hastanede 5 ila 10 gün geçiriyorsunuz. Evde iyileşmeye devam ederken sık sık kontroller yapılır. Nakil ekibiniz sizin için bir kontrol programı tasarlayacaktır. Haftada birkaç kez, daha sonra zamanla daha az sıklıkla kan testi yaptırabilirsiniz.
Muhtemelen hayatınızın geri kalanında bağışıklık sisteminizin yeni karaciğerinize saldırmasını önlemek için bağışıklık bastırıcı adı verilen ilaçlar kullanmanız gerekecektir. Diğer ilaçlar, nakilden sonra daha fazla komplikasyon riskini azaltır. Ameliyattan birkaç ay sonra günlük aktivitelerinize dönebilir ve çalışabilirsiniz. Karaciğer naklinden sonraki durumunuz, karaciğer yetmezliğinize neyin sebep olduğu da dahil olmak üzere birçok faktöre bağlıdır. Ancak nakille beraber hayat kalitenizin artacağı da bir gerçektir.